HỘI CHỨNG BUỒNG TRỨNG ĐA NANG (POLYCYSTIC OVARY SYNDROME)
Định nghĩa
Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là một rối loạn liên quan đến sự bất thường về hormone trong trục dưới đồi – tuyến yên – buồng trứng. Tình trạng này dẫn đến việc buồng trứng tăng tiết hormone nam, gây ra rối loạn rụng trứng, dẫn đến các triệu chứng như kinh nguyệt không đều, rậm lông, béo phì và vô sinh. Về lâu dài, bệnh còn liên quan đến hội chứng chuyển hóa. Hội chứng này cũng có thể đi kèm với tình trạng kháng insulin hoặc tăng insulin huyết.
Nguyên nhân
Nguyên nhân chính xác của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, đây không phải là do một nguyên nhân duy nhất. Dù nguyên nhân nào, bệnh thường liên quan đến kháng insulin, tăng nồng độ androgen (hormone nam), và sự tiết hormone bất thường, dẫn đến một rối loạn nội tiết.
Triệu chứng
Các triệu chứng của PCOS bao gồm kinh nguyệt không đều (không có kinh, hoặc kinh thưa, ra máu không đúng chu kỳ), tăng androgen gây rậm lông (dưới cằm, trên mặt, ngực, bụng), mụn trứng cá. Do rối loạn rụng trứng, bệnh có thể gây vô sinh. Béo phì là triệu chứng phổ biến, thường là béo phì kiểu trung tâm (tăng mỡ bụng, mông). Ngoài ra, PCOS còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường, tăng sinh nội mạc tử cung, hoặc ung thư nội mạc tử cung.
Chẩn đoán
Không có một tiêu chuẩn duy nhất để chẩn đoán PCOS. Để xác định chẩn đoán, cần thỏa mãn ít nhất hai trong ba tiêu chí: không rụng trứng và chu kỳ kinh nguyệt không đều, tăng androgen huyết (hoặc lâm sàng, hoặc sinh hóa), và hình ảnh buồng trứng đa nang qua siêu âm. Ngoài ra, cần loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng tương tự bằng cách làm xét nghiệm hormone và siêu âm.
Điều trị
- Bệnh nhân không muốn mang thai: Điều trị bằng hormone định kỳ để kích thích chu kỳ kinh nguyệt đều đặn.
- Bệnh nhân có triệu chứng rậm lông và mụn trứng cá: Sử dụng thuốc tránh thai để điều hòa chu kỳ kinh nguyệt và cải thiện tình trạng mụn, rậm lông.
- Bệnh nhân muốn mang thai: Dùng thuốc kích thích rụng trứng để hỗ trợ quá trình thụ thai.
- Bệnh nhân bị vô kinh kéo dài: Có nguy cơ cao bị tăng sinh nội mạc tử cung. Nếu siêu âm phát hiện nội mạc tử cung dày, cần tiến hành sinh thiết để kiểm tra thêm.
- Quan trọng nhất: Cải thiện lối sống và giảm cân là yếu tố quan trọng trong điều trị.
Tiến triển
Hội chứng buồng trứng đa nang có thể dẫn đến vô sinh, béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch. Ngoài ra, có thể gây tăng sinh nội mạc tử cung, và nếu không điều trị kịp thời, có thể tiến triển thành ung thư nội mạc tử cung.
Lưu ý
Khi được chẩn đoán mắc hội chứng buồng trứng đa nang, bệnh nhân cần phải thăm khám và điều trị kịp thời. Đây là một bệnh lý không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu để tình trạng vô kinh kéo dài, có thể làm tăng nguy cơ mắc tăng sinh nội mạc tử cung và ung thư nội mạc tử cung. Bệnh này cũng có mối liên quan lớn với béo phì, tiểu đường và bệnh tim mạch, làm tăng nguy cơ mắc hội chứng chuyển hóa. Do đó, việc quản lý bệnh định kỳ là rất cần thiết.
