- Tràn khí màng phổi là gì?
Tràn khí màng phổi là tình trạng không khí rò rỉ qua một lỗ trên phổi, khiến không khí lấp đầy khoang màng phổi. Khi lượng không khí rò rỉ tăng lên, phổi không hoạt động được bình thường. Nếu không loại bỏ không khí trong khoang ngực thì không gian giữa phổi và tim có thể bị đẩy sang bên kia, dẫn đến nguy cấp.
- Nguyên nhân gây tràn khí màng phổi
Tràn khí màng phổi được chia thành tràn khí màng phổi tự phát và tràn khí màng phổi do chấn thương, và cần các kiểm tra phù hợp để xác định nguyên nhân.
Tràn khí màng phổi tự phát được chia thành tràn khí màng phổi nguyên phát và tràn khí màng phổi thứ phát. Tràn khí màng phổi nguyên phát xảy ra ở những người khỏe mạnh và được gây ra bởi các túi khí nhỏ trong màng trên cùng của phổi. Nguyên nhân của tràn khí màng phổi nguyên phát không rõ ràng, nhưng nó được cho là liên quan đến hút thuốc, vì hầu hết các bệnh nhân đều cao, gầy và hút thuốc. Tràn khí màng phổi thứ phát xảy ra ở những người từng mắc bệnh phổi, bao gồm bệnh lao, khối u ác tính, xơ phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và khí phế thũng.
Tràn khí màng phổi do chấn thương là do tai nạn xe hơi hoặc do vết thương gây ra bởi vật sắc nhọn, dẫn đến tổn thương nhu mô phổi do chấn thương ngực. Tràn khí cũng có thể xảy ra sau sinh thiết phổi, và tràn khí màng phổi áp lực cũng có thể bị gây ra bởi máy móc y tế như máy thở trong phòng chăm sóc đặc biệt. Một nguyên nhân nữa cũng có liên quan đến việc điều kinh ở phụ nữ.
- Triệu chứng của tràn khí màng phổi
Các triệu chứng thường gặp của tràn khí màng phổi bao gồm đau ngực và khó thở. Đau ngực thường bắt đầu đột ngột và biến mất sau khoảng 24 giờ và hầu hết mọi người đều phàn nàn về đau ngực theo những cách khác nhau. Họ thường cho biết cảm thấy có “một cục u ở lưng” hoặc “mỗi khi thở, ngực đau như chích”.
Khó thở khác nhau tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân. Bệnh nhân trẻ tuổi không có bệnh phổi từ trước thường không bị khó thở nghiêm trọng. Bệnh nhân bị tràn khí màng phổi nặng có thể bị khó thở đến mức không thở được, có thể kèm theo tím tái. Một số ít bệnh nhân cho biết rằng nghe thấy tiếng ‘lạch cạch’ đột ngột trong ngực khi nằm xuống hoặc ngồi dậy sau nằm, cũng như cảm giác có thứ gì đó đang di chuyển.
- Chẩn đoán tràn khí màng phổi
Cách dễ nhất để chẩn đoán tràn khí màng phổi là chụp X-quang ngực. X-quang ngực với các triệu chứng nêu trên có thể được tham khảo để chẩn đoán tràn khí màng phổi trong hầu hết các trường hợp. Ngoài ra cũng có thể chẩn đoán dựa trên những kết quả kiểm tra khác của bệnh nhân. Có thể nghi ngờ tràn khí màng phổi bằng việc gõ vùng tổn thương, cộng hưởng từ phổ và việc tiếng thở giảm khi nghe tim. X-quang ngực sẽ được thực hiện và đọc kết quả bởi chuyên gia để xác nhận tràn khí màng phổi.
Trong những năm gần đây, chụp cắt lớp vi tính phổi (HRCT) đã được thực hiện và sử dụng để chẩn đoán và thiết lập các phương pháp điều trị. Mục đích là để xác định xem bệnh nhân bị tràn khí màng phổi có cần điều trị phẫu thuật hay không. Tuy nhiên, xét nghiệm này không cần thiết cho tất cả bệnh nhân, vì vậy nên tham khảo ý kiến chuyên gia để biết nên khám những gì.
- Điều trị tràn khí màng phổi
Nguyên tắc điều trị tràn khí màng phổi là loại bỏ không khí rò rỉ từ phổi trong khoang ngực để gây tái phát phổi, và đóng khoang ngực hiệu quả để ngăn ngừa tái phát. Điều trị tràn khí màng phổi được xác định dựa trên tình trạng của bệnh nhân và liệu có tái phát hay không. Thời gian điều trị tràn khí màng phổi rất khó dự đoán. Hầu hết bệnh nhân cần được điều trị trong khoảng một tuần. Một số bệnh nhân có thể điều trị trong một thời gian dà kể cả tràn khí màng phổi tự phát. Nhìn chung, thời gian điều trị tràn khí màng phổi thứ phát dài hơn đáng kể so với tràn khí màng phổi tự phát, và rất khó để lựa chọn phương pháp điều trị, vì vậy nên nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
- Theo dõi & lưu ý tràn khí màng phổi
Nếu tràn khí màng phổi lần đầu được điều trị bằng quan sát hoặc đặt ống ngực đơn thuần, xác suất tái phát là khoảng 50%. Nếu đã tái phát hai lần, nguy cơ tái phát hơn 3 lần là khoảng 80 ~ 90%. Do đó, bệnh nhân tràn khí màng phổi tái phát cần được điều trị bằng phẫu thuật. Tỷ lệ tái phát ở những bệnh nhân đã trải qua điều trị phẫu thuật là khoảng 5%.
Ở nơi có độ cao lớn, các túi khí trong phổi có thể dễ dàng vỡ ra. Những người đã được chẩn đoán tràn khí màng phổi hoặc những người có khả năng tái phát nên tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi đi du lịch trong một thời gian dài.
Hít thuốc lá sâu và thở mạnh sau khi tập thể dục vất vả có thể làm tăng áp lực ngực cùng với tăng áp lực bụng. Áp lực này có thể dễ dàng làm vỡ bong bóng giống như quả bóng trong màng phổi mỏng, vì vậy hãy cẩn thận.
